Εισαγωγή στη Σκηνική Πρακτική: Θεωρία και Πράξη

Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης

Μπορείτε να διαλέξετε μεταξύ του Α΄ή του Β΄τρόπου εξέτασης. Ο Γ’ τρόπος είναι υποχρεωτικός για όλους.

Α. Πρακτική εξέταση

1)      Παρουσίαση  θεατρικών σκηνών

Ανοιχτή παρουσίαση στο Δημοτικό Θέατρο Τριανόν σε ημερομηνία που θα ανακοινωθεί. Ολοκληρωμένη παρουσίαση μιας σκηνής (μονόλογος, διάλογος ή σκηνή με περισσότερα πρόσωπα ή σκηνή που έχει προκύψει από αυτοσχεδιασμό πάνω στο κείμενο), από  το έργο Κουκλόσπιτο του Χ. Ίψεν διάρκειας περίπου 5 λεπτών (ανάλογα με τα πρόσωπα που παίζουν στη σκηνή μπορεί να διαρκέσει έως και 10 λεπτά), διαλέγοντας μια μέθοδο προσέγγισης του ρόλου σας από τις σχολές που αναφέρθηκαν αναλυτικά κατά τη διδασκαλία (Stanislavski, Brecht, Meyerhold). Οι ομάδες καλό θα ήταν να είναι ολιγοπρόσωπες και έτσι οργανωμένες ώστε να δίνεται χώρος και χρόνος σε όλους τους φοιτητές να συμμετάσχουν ισότιμα, με διάφορους ρόλους «πάνω» ή «κάτω από τη σκηνή». Στις παρουσιάσεις συμμετέχουν μόνο όσοι φοιτητές έχουν παρακολουθήσει τακτικά το μάθημα (παρουσία σε τουλάχιστον 10 από τα 13 μαθήματα).  Οι ομάδες θα πρέπει να κάνουν τουλάχιστον 4-5 πρόβες του τελικού δρώμενου  πριν την τελική παρουσίαση και να έχουν δείξει στη διδάσκουσα μία τουλάχιστον πρόβα πριν την εξεταστική σε μέρα που θα συμφωνηθεί. Πριν από την έναρξη των προβών όλα τα μέλη των ομάδων θα πρέπει να έχουν διαβάσει τη θεωρία που σχετίζεται με τη σχολή που επιλέγουν και πολύ καλά το θεατρικό έργο.

Μέσα στις υποχρεώσεις τους, οι φοιτητές που θα παρουσιάσουν τις παραστάσεις τους στο πλαίσιο των εξετάσεων του μαθήματος, θα πρέπει να μεριμνήσουν για τη φωτογράφιση/ βιντεοσκόπηση (και το μονταζ, αν είναι δυνατόν) και την παράδοση του υλικού στην διδάσκουσα σε dvd των δράσεων, με σκοπό τη δημιουργία αρχείου - βιντεοθήκης του μαθήματος.

(Ποσοστό βαθμολογίας 40%)

2) Γραπτές εργασίες (ημερολόγιο / τεκμηρίωση παρουσιάσεων / αυτοαξιολόγηση)
Αυτό-αξιολόγηση με ατομική έκθεση (3- 5 σελίδες), όπου θα επισημαίνονται οι δυσκολίες ή οι τυχόν αδυναμίες σας ή τα σημεία όπου παρατηρήσατε βελτίωση και όπου θα περιγράφεται η όλη πορεία σας, με αναφορά στη θεωρία, τις ασκήσεις, τις παρουσιάσεις. Στο κύριο μέρος της εργασίας σας θα τεκμηριώνετε τις αισθητικές επιλογές σας για την τελική παρουσίαση, θα κάνετε αναφορά σε όλα τα στοιχεία της θεατρικής σχολής που επιλέξατε και χρησιμοποιήσατε και θα αξιολογείτε την παρουσία σας με αναφορά στις δυσκολίες σας, τις ανακαλύψεις σας, τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης, κ.λπ.. Τέλος, ευπρόσδεκτες είναι οι τυχόν παρατηρήσεις αξιολόγησης του μαθήματος, της ομάδας σας και της διδάσκουσας με συγκεκριμένα παραδείγματα. H εργασία παραδίδεται δακτυλογραφημένη σε υπολογιστή κατά την ημερομηνία των  προφορικών εξετάσεων.
Συνεκτιμάται η συγκροτημένη και κριτική σκέψη, η κατανόηση των στόχων των δραστηριοτήτων, η ικανότητα αυτοκριτικής και αυτοπαρατήρησης, ο συγκροτημένος και σαφής γραπτός λόγος με αναφορές στην πράξη και τη θεωρία.

(Ποσοστό βαθμολογίας 30%)

ή

Β. Θεωρητική εξέταση

Η θεωρητική εξέταση αφορά όσους φοιτητές δεν παρακολουθούν τακτικά τα μαθήματα. Οι φοιτητές αυτές εξετάζονται με εργασία μεγέθους περίπου 5000 λέξεων, για την ιστορία της της σκηνικής πρακτικής, της υποκριτικής τέχνης και κυρίως τον κοινωνικό ρόλο των ηθοποιών. Ενδεικτικά μπορείτε να αναδείξετε το στυλ παιξίματος, τη σχέση με το κοινό, τα προσωπεία- κουστούμια, την κοινωνική τους λειτουργία / θέση, τις δυσκολίες τους , κ.ο.κ..

Προτεινόμενα θέματα για εργασίες:

1. Οι μύθοι της γένεσης του θεάτρου και της υποκριτικής σε διάφορα μέρη του κόσμου
2. Η υποκριτική και οι ηθοποιοί στην Αρχαία Ελλάδα
3. Η υποκριτική και οι ηθοποιοί στην Αρχαία Ρώμη
4. Η υποκριτική και οι ηθοποιοί στο παραδοσιακό θέατρο της Ασίας (Ινδία, Κίνα, Ιαπωνία)
5. Οι μίμοι και το λαϊκό θέατρο από την αρχαιότητα ως τον Μεσαίωνα
6. Η υποκριτική και οι ηθοποιοί στον Μεσαίωνα
7. Η υποκριτική και οι ηθοποιοί στην Αναγέννηση: commedia dell'arte
8. Η υποκριτική και οι ηθοποιοί στο ελισαβετιανό θέατρο (την εποχή του Σαιξπηρ)
9. Η υποκριτική και οι ηθοποιοί στον 18ο και τον 19ο αιώνα: νεοκλασσικισμός, ρομαντισμός, νατουραλισμός
10. 20^ος αιώνας: σχολές εκπαίδευσης του ηθοποιού, σκηνοθέτες και δάσκαλοι(Ρωσία: Κονσταντίν Στανισλάβσκι, Βζέβολοντ Μέγιερχολντ, Εβγκένι Βαχτάνγκοφ, Μιχαήλ Τσέχοφ, Γαλλία: Γαλλία Ζακ Κοπώ, Αντονέν Αρτώ, Ζακ Λεκόκ, Αριάν Μνουσκίν, Γερμανία: Μαξ Ράινχαρντ, Μπέρτολντ Μπρεχτ, Αγγλία: Τζόαν Λίτλγουντ, Πήτερ Μπρουκ   ΗΠΑ: Λη Στρασμπεργκ, Στέλλα Άντλερ, Σάνφορντ Μάισνερ, Τζόζεφ Τσάικιν, Αν Μπόγκαρντ. Πολωνία: Γέρζυ Γκροτόφσκι, Βλότζιμιερτζ Στανιέβσκ, Ιταλία: Τζιόρτζιο Στρέλερ,  Ντάριο Φο, Εουτζένιο Μπάρμπα.)

Οι παρουσιάσεις των εργασιών θα γίνουν δημόσια μαζί με τις πρακτικές παρουσιάσεις.

(Ποσοστό βαθμολογίας 70%)

  Γ) Προφορικές εξετάσεις πάνω στη θεωρία (ΓΙΑ ΌΛΟΥΣ ΤΟΥΣ/ΤΙΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ)

Στις προφορικές εξετάσεις συμμετέχουν μόνο όσοι φοιτητές έχουν συμμετάσχει σε ένα από τα 2 προηγούμενα βήματα εξέτασης Α ή Β.

Οι εξετάσεις είναι προφορικές, με «ανοιχτά βιβλία», με ερωτήσεις κρίσεως σχετικές με τα χαρακτηριστικά των σχολών που εξετάστηκαν στα μαθήματα: π.χ. ιστορικές πληροφορίες, βασικές αρχές,  επιρροές και σύγκριση με άλλες σχολές, αρνητικά - θετικά σύμφωνα με εσάς χαρακτηριστικά  και τυχόν παραδείγματα από αξιόλογες θεατρικές παραστάσεις τις οποίες έχετε παρακολουθήσει ή στις οποίες έχετε λάβει μέρος, δυσκολίες σχετικά με την προσέγγιση της κάθε σχολής. Οι ερωτήσεις θα βασίζονται στις παραδόσεις, στις φωτοτυπίες και στα συγγράμματα και θα αξιολογηθεί η κατανόηση των εννοιών και των θεωριών. Θετικά θα αξιολογηθούν: η εμπλοκή σας με το αντικείμενο, το γενικότερο δικό σας διάβασμα με βάση τη βιβλιογραφία που έχει δοθεί, η παρακολούθηση παραστάσεων, ο συγκροτημένος λόγος, η κατανόηση των εννοιών και των ζητημάτων της σκηνικής πρακτικής που εξηγήθηκαν κατά τις παραδόσεις ή στη βιβλιογραφία.

(Ποσοστό βαθμολογίας 30%)

 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

Α) Σημειώσεις (Βλ. eclass - Εγγραφα): 1) Ιστορία της Υποκριτικής μέχρι τον 20ο αιώνα 2) Ιστορία της Υποκρτικής του 20ου αιώνα 3) σημειώσεις από παραδόσεις

Β) Συγγράμματα

Γ)  Η προτεινόμενη βιβλιογραφία, βιβλία/ κεφάλαια βιβλίων που αναφέρονται στον Στανισλάβσκι, τον Μέγιερχολντ, τον Μπρεχτ (προαιρετικό)

Επιπλέον σημεία προσοχής για την αξιολόγηση των φοιτητών

1. Στις προφορικές εξετάσεις: αξιολογείται θετικά η ικανότητα συνδυαστικής χρήσης και επεξεργασίας των πληροφοριών, της κατανόησης και της κριτικής σκέψης, ενώ αντίθετα δεν ζητείται η απομνημόνευση πληροφοριών.
2. Στις εργασίες - ημερολόγια: αξιολογείται αρνητικά η παράλειψη κάποιων βασικών ζητουμένων (πχ. η έλλειψη τεκμηρίωσης των αισθητικών επιλογών και της διαδικασίας εργασίας για την τελική παρουσίαση με αναφορά στη θεωρία και τη σχολή επιλογής). Επίσης, η απλή παράθεση και περιγραφή δραστηριοτήτων στις εργασίες χωρίς να φαίνεται σε τι σας χρησίμευσαν ή πώς συνδέονται με τις εκάστοτε σχολές, τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε, τα ερωτηματικά σας, κλπ. Η έντονη προχειρότητα στη γλώσσα ή την παρουσίαση της εργασίας (πχ. χειρόγραφες εργασίες ή κεφαλαία γράμματα σε όλο το κείμενο), ο αδόκιμος λόγος, η έλλειψη βιβλιογραφικών αναφορών.
3. Στις παρουσιάσεις: Αξιολογείται η σοβαρότητα και η πειθαρχεία με την οποία εκτελείται η παρουσίαση, η κατανόηση της αντίστοιχης σχολής και η σκηνική παρουσία. Εκτιμάται η σοβαρή προσπάθεια να κατανοηθεί εμπράκτως η εκάστοτε σχολή που επιλογής, ενώ δεν εκτιμάται θετικά η αποστασιοποιημένη ή ελλιπής ενασχόληση με τις παρουσιάσεις. Οι υποκριτικές/σκηνοθετικές ικανότητες των φοιτητών, παίζουν δευτερεύοντα ρόλο σε αυτό το εισαγωγικό μάθημα και δεν θα πρέπει να αποτελεί το κριτήριο αυτό πηγή άγχους για τους φοιτητές.
4. Στις θεωρητικές εργασίες: αξιολογείται θετικά ο συγκροτημένος λόγος, ο πλούτος και η αξιοποίηση των βιβλιογραφικών πηγών και η χρήση των βιβλιογραφικών αναφορών με δεοντολογικό και επιστημονικό τρόπο (όχι αντιγραφές από το ίντερνετ, παραπομπές σε επιστημονικά βιβλία άρθρα κι όχι σε πλατφόρμες τύπου Wikipedia).

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Για την σκηνική πρακτική πριν τον 20 αιώνα

• Μποζίζιο Π. (2006): Iστορία του Θεάτρου, Αθήνα: Αιγόκερως
• Brown, J.R. (1995). The Oxford Illustrated History of Theatre. Oxford: Oxford University Press
• Diderot, D. (2009). Το παράδοξο με τον ηθοποιό. Αθήνα: Πόλις. Fraser, N. (2004).
• Dupont F. (2003). Η αυτοκρατορία του ηθοποιού: Το θέατρο στην Αρχαία Ρώμη. Αθήνα: Μορφωτικό ϊδρυμα Εθνικής Τραπέζης
• Easterling P. & Hall E. ((2002). Greek and Roman Actors: Aspects of an Ancient Profession. Cambridge: Cambridge University Press
• Gunawardana, A.J. et al ( 1989). Το θέατρο στην Ασία. Αθήνα: Δωδώνη
• Meyer- Dingraefe D. ( 2001). Approaches to Acting: Past and Present. New York: Continuum
• Taplin O. ( 2003). Η αρχαία ελληνική τραγωδία σε σκηνική παρουσίαση. Αθήνα: Παπαδήμα
• Zarilli Ph. et al (2006). Theatre Histories: An introduction. New York: Routledge

Για την σκηνική πρακτική στον 20 αιώνα

• Barba, E. & Savarese, N. (2008). H μυστική τέχνη του ηθοποιού- Αρχές Θεατρικής Ανθρωπολογίας. Αθήνα: ΚΟΑΝ.
• Γκροτόφσκι, Γ. (1982).  Για ένα φτωχό θέατρο, Αθήνα: Θεωρία  
• Dinkgraefe, D.M. (2001). Approaches to Αcting: Past and Present. New York: Continuum.

Έσσλιν, Μ. (2005). Μπρεχτ ο άνθρωπος και το έργο του. Αθήνα: Δωδώνη

• Gorchakov, Ν. (1997). Βαχτάνγκοφ: Μαθήματα σκηνοθεσίας και υποκριτικής. Αθήνα: Μέδουσα.
• Hodge, A. (2000). Twentieth Century Actor Training. London and New York: Routledge.
• Μέγιερχολντ, Μ. (1982) Κείμενα για το θέατρο 1891 -1917, Αθήνα: Ιθάκη
• Μπρεχτ Μπ, (1979). «Μικρό όργανο για το θέατρο», στο Από τον Αριστοτέλη στον Μπρεχτ, Αθήνα: Κάλβος
• Moore, S. (1992). Το Σύστημα Στανισλάβσκι. Αθήνα: Παρασκήνιο.
• Στανισλάβσκι, Κ. (1959) Ένας ηθοποιός δημιουργείται, Αθήνα: Γκόνης
• Στανισλάβσκι, Κ. (1962) Πλάθοντας ένα ρόλο, Αθήνα: Γκόνης
• Τσέχοφ, Μ . (1991). Μαθήματα για έναν επαγγελματία ηθοποιό, Αθήνα: Δωδώνη